کد مطلب:38049 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » اهل بيت

روضه خوانان و مداحان ميگويند اگر فلان دعا را بخوانيد، چقدر ثواب دارد و مرضها شفا مييابد و مشكلات شما حل ميشود و مرضهاي صعب العلاج بهبود مييابد، و حال آن كه من خودم ديدم كه خواهري نذر كرده بود كه خواهر سرطاني او خوب شود، ولي بعد از دعا خوب نشد چرا؟

در آموزههاي ديني دعا از اهميت ويژهاي برخوردار است. بيش از سي آيه در قرآن به بحث دعا اختصاص دارد كه نشان از اهميت آن دارد. در اديان ديگر الهي نيز به دعا توجه خاصي شده است.

انبيا و الوياي خدا از دعا به عنوان مؤثرترين عامل تقرب به خداوند بهره گرفته دعا ميكردند.

پيامبر اسلام(ص) فرمود: لدعا سلاح المؤمن و عمود الدين و نور السموات و الارض؛ دعا اسلحه مؤمن و ستون دين و{P . كافي، ج 2، ص 468.

روشني آسمان و زمين است. امام علي(ع) نيز ميفرمايد: احب الاعمال عندالله عزوجل في وجه الارض الدعا؛{P . همان، ص 417.

محبوبترين كار نزد خداوند در روي زمين، دعا است.: الدعا مخ العبادة؛ دعا مغز عبادت است.

{P . بحار الانوار، ج 93، ص 300.

واقعيت آن است كه اهميت دعا در راستاي آثار مفيد آن است كه در اسلام به آن سفارش شده است. برخي از صاحب نظران غير مسلمان نيز عقيده دارند كهاز دعا چيزي تحقق مييابد كه از غير آن امكانپذير نيست. ويليام جيمز ميگويد: در اثر دعا و نماز چيزهايي محقق ميشود كه خارج از اثر دعا، تحقق آن امكان ندارد. در اثر دعا يك نيرويي ايجاد ميشود خواه ذهني فرض شود خواه خارج از ذهن، كه در عالم واقعيات و محسوسات آثارش ديده ميشود.

{P . ويليام جيمز، دين و روان، ترجمه مهدي قائيني، ص 156 - 175، با اقتباس از مجله معارف اسلامي شماره 44، ص 14.

اگر مبلغان و مداحان به اهيت و بيان آثار دعا ميپردازند، ريشه در آموزههاي ديني دارد. البته بايد در بيان اهميت و آثار دعا مبالغه نشده و آن چه كه در معارف ديني به آن تكيه شده بيان گردد.

يكي از راه كارهاي اسلام در خصوص تشويق به خوبيها و حسنات آن است كه به بيان برخي از آثار آن توجه ميشود. دعا يكي از عناصر خوبي است كه اسلام به انجام آن همگان را فراخوانده است. البته استجابت دعا مبتني بر شرايط، آداب و عوامل بوده و لازم است مانع زدايي صورت گيرد. برخي از دعاها به خاطر موانع اجابت نميشودند و از سوي ديگر مصلحت دعا كننده در آن است كه دعاي او مستجاب نشود، گر چه برخي دقيقا آن مصالح را درك نميكنند يكي از پژوهشگران در خصوص علت عدم استجابت دعا مينويسد: اين به خاطر آن است كه بسيار ميشود كه انسان از خدا چيزي ميخواهد كه قطعا ضرر و زيان و يا هلاك او در آن است و خود نميداند، اما خداوندعالم و حاكم و رحيم، هرگز به چنين تقاضايي پاسخ نميدهد و در عوض شايد در بسياري از اوقات انسان با زبانش چيزي از خدا نخواهد، ولي با زبان حالش و فطرت و طبيعت و هستياش آن را تمنا ميكند، و خداوند به او ميدهد، و هيچ مانعي ندارد{P . تفسير نمونه، ج 10، ص 375.

يكي از شرايط مهم دعا قابليت و شايستگي است. برخي بدون لياقت و شايستگي به دعا ميپردازند و انتظار اجابت آن را دارند. طبيعي است كه چنين دعايي قبول نميشود.

به عزم مرحله عشق پيش نه قدمي

كه سودها كني از اين سفر تواني كرد

جمال يار ندارد نقاب و پرده ولي

غبار ره بنشان تا نظر تواني كرد

يكي از آثار مهم دعا بهبود سلامت مرض و بيمار است؛ چنان كه نمونههاي فراواني وجود دارد و بزرگان دين و برخي صاحبان انديشه بر آن اشاره نمودهاند؛ ولي بهبود برخي از بيماران با بهرهگيري از دعا، بدان معنا نيست كه بيماران به دكتر مراجعه نكرده و علل و عوامل طبيعي و پزشكي را ناديده گيردند؛ زيرا نظام هستي نظام اسباب و علل است كه يكي از علل بهبود مرضها دعا است. اگر بيماري در اثر دعا بهبود نيافت، بايد به شرايط، آداب و عوامل استجابت دعا توجه شده و آسيب و موانعشناسي صورت گيرد. اصولا بايد ديد كه چرا فلان بيمار سلامت خود را بعد از دعا باز نيافته است؟ از سوي ديگربايد ديد كه اصلا در بهبود بيمار صلاح وجود داشته و يا در عدم بهبود آن. شايد خير و صلاح در آن باشد كه مريض در هنگام دعا بهبود نيافته، بعدها سلامتي خود را باز يابد و يا صلاح در عدم خوب شدن بيمار است. چه بسيار پيرمردان و پير زناني كه بعد از عمر طولاني و جواب دادن دكترها، دعا ميكنند كه بهبوديابند، ولي واقعيت آن است كه مرگ چنين انسانهايي بر صلاح آنان است. از اين رو، برخي از پيرمردان و پير زنان توان زندي را ندارند و حيات آنان سبب زحمت و رنج ديگران است؛ از خداوند، مرگ خويش را ميطلبند كه مرگ نيز خود نعمتي بزرگ است؛ بر اين اساس بايد گفت: اگر برخي از بيماران بعد از دعا بهبود نمييابند، بدان معنا نيست كه دعا تأثير گذار نبوده است، بلكه بايد ديد كه آيا آداب، شرايط و عوامل استابت دعا فراهم بوده است يا نه؟ اگر دعا تأثيز گذار نبوده است، پس چرا دهها بيمار و مرضهاي صعب العلاج بهبود يافتهاند؟ بي ترديد دعا يكي از مؤثرترين عوامل تأثير گذار در بازيافت سلامتي بيماران بوده و عدم بهبود برخي از بيماران منوط به شرايط، آداب و موانع آن ميباشد. در برخي از روايات تصريح شده است: اگر عوامل و شرايط دعا فراهم نگردد، دعا تأثيرگذار نيست. از امام صادق(ع) پرسيده شد كه چرا برخي از دعا مستجاب نميشوند، آن حضرت دقيقا به شرايط و موانع دعا اشاره نمود و فرمود: از آن حضرت (امام صادق(ع))سؤال كردند آيا خداوند نميفرمايد دعا كنيد تا براي شما اجابت كنم؟ در حالي كه افراد مضطري را ميبينيم دعا ميكنند و به اجابت نميرسد، و مظلوماني را ميبينيم كه از خدا پيروزي بر دشمن ميطلبند، ولي آنها را ياري نميكند. امام فرمود: واي بر تو! هيچ كس او را نميخواهد مگر اين كه اجا

بت ميكند. امام ظالم، دعاي او مردود است تا توبه كند و اما صاحب حق هنگامي كه دعا كند اجابت ميفرمايد و بلا را از او دور ميسازد به طوري كه گاه خود او نميداند، و يا آن را به صورت ثواب فراواني براي روز نيازش به آن (روز قيامت) ذخيره ميكند. هرگاه چيزي را كه بندگان تقاضا كنند مصلحت آنها نباشد خودداري ميفرمايد.

{P . تفسير نمونه، ج 20، ص 152 - 153.

نذر نمودن و توسلات به بزرگان دين و معصومان(ع) نيز شرايط و آداب خاص خودش را ميطلبد كه متأسفانه اكثر اوقات آن شرايط رعايت نشده و موانع زيادي صورت نميگيرد. اگر نذر و توسلات بر اساس آن چه در آموزههاي دين پيش بيني شده رعايت گردد، بي ترديد تأثير گذار خواهد بود. مگر نه اين است كه بخشي از زندگي معصومان(ع) را كرامات آنها تشكيل ميدهد كه، يكي از مصاديق آن كرامات شفا گرفتن مرضها است! اگر مريضي بعد از توسل به معصومان(ع) و نذر بهبود نمييابد، بدان معنا نيست كه نذر و توسل تأثير گذار نيست، بلكه بايد ديد چرا نذر او تأثير نگذاشته و مانع آن چه بوده است؟ اگر نذر تأثير گذار نبود پس چرا خود معصومان(ع) نذر ميكردند؟ و ديگران را به توسل ونذر نمودن فرا ميخواندند؟!